De Wet vergoeding affectieschade en het strafproces

Laatst bijgewerkt: zondag 12:33 uur

Tot nog toe hadden nabestaanden geen recht op vergoeding van leed of emotionele pijn als hun naaste om het leven kwam door de schuld van een ander. Het was echter moeilijk uit te leggen aan ouders van een overleden kind, dat zij geen recht hadden op smartengeld. Zeker ook omdat in veel andere Europese landen een dergelijke vergoeding al wel werd toegekend. Nederland liep op dit front flink achter.   

Vanaf 1 januari 2019 kunnen nabestaanden wel een vergoeding van hun immateriële schade krijgen en is het ook mogelijk om smartengeld te vorderen als je naaste ernstig en blijvend letsel oploopt, zoals bij een dwarslaesie of ernstig hersenletsel. De gedachte hierachter is dat dergelijk ernstig letsel niet alleen het leven van het slachtoffer verandert, maar ook het leven van de naasten, die veel meer zorg moeten bieden. 

Hoe hoog is nu de vergoeding voor affectieschade? 

De bedragen die worden toegekend variëren van € 12.500,- tot € 20.000,-. Dit is afhankelijk van de relatie die je had ten opzichte van de overledene/ernstig gewonde. Ook worden de bedragen met € 2.500,- verhoogd, indien sprake is van overlijden of ernstig en blijvend letsel als gevolg van een misdrijf. Voor de precieze hoogte kan het Besluit vergoeding affectieschade geraadpleegd worden. 

Wie kunnen er aanspraak maken op affectieschade? 

De kring van gerechtigden is beperkt tot personen die een affectieve relatie met het slachtoffer hadden. Hieronder vallen in elk geval de gehuwde of geregistreerde partner of een partner waarmee een duurzame gemeenschappelijke huishouding werd gevoerd.

Ook ouders en minderjarige/meerderjarige kinderen hebben recht op affectieschade. Echter broers en zussen in beginsel niet! Tenzij zij kunnen aantonen een nauwe affectieve relatie te hebben gehad met het slachtoffer. Ook pleegouders, pleegkinderen en grootouders met een duurzame zorgrelatie in gezinsverband kunnen aanspraak maken op de vergoeding. En tenslotte is er een restcategorie ‘overige nauwe persoonlijke relaties’.

Affectieschade en het strafproces

Met name voor nabestaanden van een slachtoffer van een misdrijf bestaat er nu gelukkig toch een mogelijkheid om affectieschade vergoed te krijgen. Zij kunnen zich als benadeelde partij in het strafproces voegen. Als de vordering wordt toegewezen, zal op grond van de zogeheten voorschotregeling de Staat het toegekende bedrag uitkeren aan de nabestaanden. De nabestaanden zijn dan niet langer afhankelijk van de vermogenspositie van de dader/veroorzaker, die veelal slecht is. Ook al omdat aansprakelijkheidsverzekeraars in geval van een misdrijf weigeren een uitkering te verstrekken, aangezien opzettelijk veroorzaakte schade niet wordt gedekt. Het is daarbij wel van belang om de strafrechter er uitdrukkelijk op te wijzen, dat dit vaak de enige effectieve mogelijkheid is om schade vergoed te krijgen, teneinde een doorverwijzing naar de civiele rechter te voorkomen. 

Voor meer informatie of deskundige begeleiding kunt u contact opnemen met mr. Eugénie Ponjee: telefoonnummer 0318 – 509089, e-mail: [email protected] 

Deel dit artikel